Sportowe urazy

Ścięgno Achillesa jest największym i najmocniejszym ludzkim ścięgnem. Umiejscowione w łydce potrafi sprawiać wiele problemów sportowcom różnych specjalizacji. Stanowi kłopot dla piłkarzy, siatkarzy i – może przede wszystkim – lekkoatletów. Podczas przeciętnego biegu narażone jest na mocne przeciążenia, czasem przekraczające nawet dziesięciokrotnie masę ciała biegacza.

Jedną z najczęstszych kontuzji jest zapalenie ścięgna Achillesa. Dochodzi do niego głównie na skutek niedostosowania obciążeń do możliwości i wytrzymałości ścięgna, szczególnie przez długotrwałą nadmierną eksploatacją. Statystyka pokazuje, że częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet.

Specjaliści medycyny sportowej wskazują, że główną przyczyną powstania zapalenia ścięgna Achillesa jest niewłaściwe zwiększanie tempa biegu lub niefachowe wydłużanie dystansu. Częstym błędem popełnianym przez biegaczy jest także zbyt szybkie wchodzenie w intensywny wysiłek treningowy, bez właściwego przygotowania lub po dłuższej przerwie w treningach. Achilles nie lubi także zmian parametrów treningowych. Przejście na inne podłoże biegowe czy uzupełnienie treningu o bieg pod górę lub po schodach także może stać się przyczyną zapalenia ścięgna Achillesa. Trenerzy oraz lekarze podkreślają także, że stan zapalny ścięgna spowodowany może zostać poprzez zbyt słabe mięśnie łydek i nieprawidłowe ustawianie stóp w czasie biegania, są to więc istotne aspekty techniczne samego biegu.

Najlepiej – oczywiście – zapobiegać, niż usuwać negatywne skutki. Do najważniejszych działań profilaktycznych należy odpowiednia rozgrzewka, w dużym stopniu skoncentrowana na rozgrzaniu mięśni łydek. Ważne jest także stopniowe zwiększanie obciążeń poprzez wydłużanie czasu treningu lub zwiększania tempa. Niewskazane jest także bieganie w środowisku górskim, pod górę lub po schodach, jeśli biegacz wcześniej nie miał wprawy w tym zakresie. Nie tylko ze względu na profilaktykę zapalenia ścięgna Achillesa, ale w ogóle w procesie uprawiania biegów, ważny jest dobór właściwego obuwia uwzględniający typ stopy.

W przypadku, gdy pojawi się pierwszy ból, należy zaprzestać treningów i skonsultować się ze specjalistą. Głównym objawem zapalenia ścięgna Achillesa są przedłużające się dolegliwości bólowe. Najbardziej dokuczliwy jest z reguły po przebudzeniu, pojawia się także na początku treningu. Towarzyszyć może mu charakterystyczna sztywność łydki. W początkowej fazie stanu zapalnego po rozpoczęciu aktywności fizycznej ból znika, jednak z czasem, gdy uszkodzenie powiększa się i jest nieleczone, ból powraca w trakcie treningu i pozostaje po jego zakończeniu. Wówczas do objawów zapalenia ścięgna Achillesa dołączyć może także obrzęk, zasinienie oraz wrażliwość na dotyk. Ignorowanie objawów może doprowadzić nawet do zerwania Achillesa, stąd też kluczowa jest konsultacja z lekarzem w odpowiednim czasie.

Lekarz medycyny sportowej bądź fizjoterapeuta diagnozę stawia na podstawie wywiadu z pacjentem oraz przeprowadzonego badania. Istotna jest weryfikacja samego działania ścięgna poprze zaobserwowanie jego zachowania podczas skakania, obciążania stopy w przedniej części, przy jednoczesnym odciążaniu pięty. Zazwyczaj ta obserwacja wystarcza, by zdiagnozować zapalenie ścięgna Achillesa bądź jego brak, czasem jednak niezbędne okazują się badania dodatkowe, takie jak USG czy rezonans magnetyczny.

Przebieg leczenia uzależniony jest od stopnia zaawansowania stanu zapalnego. W zależności od rozległości zmian trwa ono przez kilka miesięcy. W tym czasie należy ograniczyć treningi biegowe na rzecz codziennego rozciągania ścięgna Achillesa. Z reguły aktywność opiera się na zestawie ćwiczeń rozciągających, które należy wykonywać codziennie, by terapia odniosła właściwy skutek. Jeśli lekarz zezwoli na lekki jogging w tym okresie, należy biegać wyłącznie na miękkim gruncie. Warto zaopatrzyć się w specjalistyczne, profilaktyczne obuwie, wkładki i podkładki pod pięty, mające za zadanie odciążyć ścięgno i tym samym zmniejszyć skutki zapalenia ścięgna Achillesa.

Sporadycznie w zapaleniu ścięgna Achillesa stosowane bywają zimne, suche okłady i środki przeciwbólowe. Czasem fizjoterapeuci zalecają również techniki manualne i masaż.

Jeśli wszystkie powyższe sposoby okażą się bezskuteczne, z pomocą przychodzi najnowsza technologia, wykazując wysoką skuteczność falą uderzeniową. Ostatecznością jest operacja, podczas której uszkodzony obszar ścięgna zostaje usunięty.